ديجيتال ماركتينگ چيست؟

دیجیتال مارکتینگ چیست؟
اصطلاح دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال (digital marketing) به مجموعه فعالیت هایی که در راستای تبلیغ محصولات و خدمات با استفاده از ابزارهای دیجیتالی صورت می گیرد، گفته می شود. در واقع تمام فعالیت هایی که به منظور تبلیغ محصولات، خدمات، برندها و بررسی رفتار مشتری در بستر اینترنت انجام می شود، دیجیتال مارکتینگ محسوب می شود. برخلاف بازاریابی سنتی، مشتریان در دیجیتال مارکتینگ بیشترین اهمیت را دارند. به همین منظور شرکت ها با استفاده از ابزارهای مختلف مانند وب سایت، ایمیل، موبایل، شبکه های اجتماعی سعی می کنند رفتار مشتریان را تحلیل کنند تا تبلیغات خود را در زمان مناسب و بر روی طیف وسیعی از کاربران منتشر نمایند تا در نتیجه بتوانند بهترین بازخورد را دریافت نمایند. امروزه تعداد کاربران اینترنتی بسیار زیاد شده و تمامی شرکت های متوجه شده اند که برای موفقیت باید در اینترنت حضور فعال داشته باشند و از فضای آن برای جلب مشتری جدید و معرفی کالا و خدمات خود استفاده کنند و برای این کار ناچار هستند که از تکنیک های دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال بصورت موثر استفاده کنند.

تعریف بازاریابی دیجیتال

تعریف بازاریابی دیجیتال در سایت های معتبر
برای بازاریابی دیجیتال تعاریف مختلفی وجود دارد. با اینکه اصل و اساس آن‌ها یکسان است، ولی هر کدام از جنبه‌ای به این موضوع نگاه کرده‌اند. یکی از تعاریف اصلی که بسیاری از کارشناسان به آن استناد می‌کنند، تعریف وب‌سایت معتبر هاب اسپات از بازاریابی دیجیتال است.

طبق تعریف هاب اسپات HUBSPOT :

دیجیتال مارکتینگ تمام تلاش‌های مربوط به بازاریابی است که با استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی و اینترنت انجام می‌شود. کسب و کارها از کانال‌های دیجیتال مانند موتور‌های جستجو، شبکه‌های اجتماعی، ایمیل و وب‌سایت‌های دیگر برای برقراری ارتباط با مشتریان بالقوه و بالفعل استفاده می‌کنند.

در سایت مارتک ادوایزر، بازاریابی دیجیتال به صورت زیر تعریف شده است:

دیجیتال مارکتینگ یعنی تمام کارهای بازاریابی که شامل کانال‌های دیجیتال مانند بازاریابی محتوایی، سئو، بازاریابی ایمیلی، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، بازاریابی موبایلی و… می‌شود تا به کمک آنها بتوانیم استراتژی‌های مختلفی را برای رسیدن به مشتریان بالقوه و بالفعل و برقراری ارتباط موثر با آنها تدوین کنیم.

نیل پتل بازاریابی دیجیتال را این‌گونه تعریف می‌کند:

دیجیتال مارکتینگ به هر نوعی از بازاریابی محصولات و خدمات گفته می‌شود که شامل دستگاه‌های الکترونیک شده و روی این دستگاه‌ها پیاده‌سازی می‌شود. براین اساس بازاریابی دیجیتال هم به صورت آنلاین و هم به شکل آفلاین قابل اجراست.

تفاوت بازاریابی آفلاین (سنتی) با بازاریابی دیجیتال چیست؟
با اینکه بازاریابی سنتی هم‌چنان هم برای برخی کسب و کارها جواب می‌دهد، اما از آنجایی که این مدل بازاریابی با محدودیت‌های مختلفی داشت، خیلی زود بازاریابی دیجیتال با استقبال روبه‌رو شد. اگر بخواهیم به مهمترین تفاوت‌های بازاریابی آفلاین با دیجیتال مارکتینگ اشاره کنیم، می‌توانیم موارد زیر را اعلام کنیم:

همان‌طور که گفتیم بازاریابی دیجیتال هر نوع فعالیت تبلیغاتی بر بستر دستگاه‌های الکترونیکی و هوشمند و اینترنت است. در صورتی که در بازاریابی آفلاین از رسانه‌های جمعی و سنتی استفاده می‌شود.
بازاریابی دیجیتال برخلاف بازاریابی آفلاین تعاملی‌تر و دوسویه است و امکان برقراری ارتباط دو طرفه میان تبلیغ‌دهنده و مخاطبان وجود دارد.
شاید مهمترین تفاوت این دو مدل بازاریابی در قابلیت سنجش و ارزیابی باشد. تمام فعالیت‌های بازاریابی دیجیتال قابلیت اندازه‌گیری دارند و می‌توان آنها را با آمار ارائه و تحلیل کرد. در صورتی که در بازاریابی سنتی و آفلاین این اتفاق امکان‌پذیر نیست و در واقع بزرگترین مشکل این مدل بازاریابی همین است.
یکی دیگر از تفاوت‌های این دو مدل بازاریابی، تنوع و تفاوت کانال‌های توزیع محتواست که در بین فضای آفلاین و آنلاین متفاوت است.
در بازاریابی دیجیتال شما با استفاده از روش‌ها و ابزارهای مختلف آنلاین تلاش می‌کنید پیام‌تان را به مخاطبان برسانید. به همین دلیل ممکن است با یک پیام ساده بتوانید طیف وسیعی از مخاطبان را پوشش دهید. اما در فضای آفلاین به دلیل محدودیت کانال‌های توزیع محتوا ممکن است این اتفاق رخ ندهد.
کمتر این امکان وجود دارد در بازاریابی سنتی، محتوای تبلیغاتی به اشتراک گذاشته شود، ولی یکی از مزایای دیجیتال مارکتینگ این است که قابلیت وایرال شدن و پخش سریع دارند.
هزینه‌های بازاریابی دیجیتال به مراتب از هزینه‌های بازاریابی آفلاین کمتر بوده و اثربخشی آن نیز در برخی موارد بیشتر است.

چرا باید از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ استفاده کنیم؟
دیجیتال مارکتینگ در مقایسه با بازاریابی سنتی مزایای غیرقابل انکاری دارد که استفاده از آن را به یک امر ضروری تبدیل کرده است. برخی از مهمترین مزایای دیجیتال مارکتینگ عبارت است از:

دسترسی سریع و آسان به مخاطب هدف
شناخت مخاطب و نیازهای او یکی از مهمترین مراحل بازاریابی است اما این تازه آغاز کار است شما باید پیام متناسب با خواست و نیاز مخاطب را تهیه کنید و اگر تمام این مراحل را به درستی انجام دهید وارد سخت ترین مرحله کار یعنی رساندن پیام به مخاطب (که در اینجا بازار هدف و مشتریانتان هستند) می‌شوید.
دیجیتال مارکتینگ با ابزارهایی که در اختیار شما می‌گذارد کمک می‌کند ساده تر به مخاطب دسترسی پیدا کنید و پیام‎ها را به بهترین شکل ممکن در اختیارش قرار دهید.

در اختیار قراردادن ابزارهای سنجش و اندازه گیری
پس از اجرای کمپین های مختلف بازاریابی دیجیتال با کمک ابزارهای دقیق می‌توان میزان موفقیت کمپین را سنجید پیش از این اندازه گیری دقیق کار دشواری بود و بعضا نیاز به هزینه های هنگفت داشت.

قیمت مناسب
در مقایسه با شیوه های سنتی، هزینه ابزارهای دیجیتال مارکتینگ بسیار پایین تر است و بازگشت سرمایه بیشتری را هم در پی دارد.

امکانات متنوع تبلیغاتی
تنوع امکانات تبلیغاتی ابزارهای بازاریابی دیجیتال بسیار زیاد است و برای هر دسته از مخاطبان می‌توان پیام را به شیوه اثرگذار ارائه کرد.

قابلیت بهبود سیستم در سریع ترین زمان ممکن
بهبود و ارتقای ابزارهای دیجیتال مارکتینگ بسیار ساده است و به همین دلیل به محض تغییر استراتژی می‌توان آن را بهبود و ارتقا داد.
موارد فوق تنها بخشی از مزایای دیجیتال مارکتینگ هستند. یک تصور اشتباه در مورد انواع روش های بازاریابی دیجیتال وجود دارد که این است : ارزان بودن، مهمترین مزیت آنهاست. در حالی که بازاریابی دیجیتال اگرچه این امکان را دارد که با روش های ارزان قیمت شروع شود، اما اگر بخواهیم به صورت اصولی و حساب شده به طراحی کمپین های بازاریابی دیجیتال اقدام بکنیم و برنامه ریزی استراتژیک مناسب داشته باشیم، با بودجه کم و محدود نمیتوانیم این کار را انجام دهیم. استفاده بهینه از تمام این ابزارها در دنیای دیجیتال، می تواند سینرژی مناسبی را جهت گسترش یک کسب و کار در اینترنت ایجاد نماید. به عبارت دیگر، دیجیتال مارکتینگ به استفاده مناسب از ابزارهای دیجیتالی جهت ایجاد معماری و ساختار حرفه ای در بستر اینترنت و گسترش آنها از طریق هدف گذاری و تعیین استراتژی مناسب در این زمینه اطلاق می شود.

تعریف بازاریابی دیجیتال
اصطلاح بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing) از دو دهه پیش تاکنون به عنوان زیرمجموعه‌ای از مدیریت بازاریابی و نیز مدیریت تبلیغات مورد اشاره قرار می‌گیرد.

اما با توجه به توسعه فناوری اطلاعات طی سالهای اخیر، افزایش متوسط زمان آنلاین بودن کاربران، استفاده گسترده از موبایل و افزایش ضریب نفوذ اینترنت در جهان، امروزه به عنوان یک دانش و تخصص مستقل مورد توجه قرار می‌گیرد.

تعریف بازاریابی دیجیتال
سایت HubSpot که از سایت‌های معتبر در حوزه بازاریابی دیجیتال و استراتژی محتوا محسوب می‌شود در تعریف بازاریابی دیجیتال به این نکته اشاره کرده است که این عبارت، یک چتر مفهومی محسوب می‌شود.

به عبارت دیگر، به جای اینکه بتوان تعریف مستقیمی برای آن ارائه کرد، بهتر است همه‌ی آن تکنیک‌ها و ابزارهایی را بشناسیم که زیر عنوان دیجیتال مارکتینگ قرار می‌گیرند.

اگر چه تعریف واحدی از بازاریابی دیجیتال در دست نیست، اما به نظر می‌رسد بتوان تعریف زیر را تا حد خوبی، فصل مشترک توضیحات رایج در زمینه بازاریابی دیجیتال در نظر گرفت (+):

بازاریابی دیجیتال شامل مجموعه همه ابزارها و فعالیت‌هایی است که برای بازاریابی محصولات و خدمات در بستر دیجیتال (وب، اینترنت، موبایل یا سایر ابزارهای دیجیتال) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ابزارهای بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ
موارد زیر، نمونه‌هایی از ابزارهای بازاریابی دیجیتال محسوب می‌شوند:

بازاریابی توسط موتورهای جستجو (SEM) [شامل ترافیک ارگانیک و خریداری شده]

بهینه سازی برای موتورهای جستجو (سئو)

بازاریابی محتوا (Content Marketing)

بازاریابی درونگرا (Inbound Marketing)

بازاریابی شبکه های اجتماعی (Social Media Marketing)

استراتژی محتوا (Content Strategy)

تبلیغات بر اساس کلیک (PPC)

اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)

تبلیغات بنری (Banner Advertising)

ایمیل مارکتینگ

بازاریابی موبایلی یا موبایل مارکتینگ (یا اصطلاح قدیمی آن: تبلیغات موبایلی)

بازاریابی از طریق همکاری در فروش (Affiliate Marketing)

تولید محتوا

بازاریابی ویروسی دیجیتال (Digital Viral Marketing)

گاهی در فهرست ابزارهای دیجیتال مارکتینگ، به تبلیغات هدفمند و سفارشی شده (Targeted Advertising) و نیز تبلیغ مستقیم (Native Advertising) هم اشاره می‌شود.

اما با توجه به اینکه این دو عنوان، عملاً فراگیرتر هستند و هم‌رده با سایر موارد نیستند (می‌توانند سایر گزینه‌ها را هم پوشش دهند)، آنها را در فهرست بالا قرار ندادیم.

تذکر: در حال حاضر هم، در فهرست فوق، هم‌پوشانی‌هایی وجود دارد. اما چون این فهرست در بسیاری از کتابها و مراجع رسمی به همین شیوه مورد اشاره قرار می‌گیرد، ما هم روش رایج را مورد استفاده قرار دادیم.

سرفصل های دوره دیجیتال مارکتینگ
ما در بعضی درس‌ها (از جمله مذاکره) سرفصل های پیشنهادی از سوی متمم را برای مدرسان آن درس‌ ارائه می‌کنیم.

برای دوره دیجیتال مارکتینگ هم یک مجموعه سرفصل آموزش دیجیتال مارکتینگ طراحی شده که مراجعه به آن و مطالعه‌اش می‌تواند برای مدرسان دیجیتال مارکتینگ و نیز کسانی که در زمینه مشاوره دیجیتال مارکتینگ فعالیت می‌کنند مفید و آموزنده باشد:

دوره آموزش دیجیتال مارکتینگ – سرفصل های پیشنهادی متمم
چند کتاب آموزش دیجیتال مارکتینگ
کتاب فارسی دیجیتال مارکتینگ، آن‌قدر زیاد نیست که دست شما در انتخاب آن‌ها باز باشد.

اما در زبان انگلیسی، کتابهای آموزش دیجیتال مارکتینگ کم نیستند. ضمن این‌که در هر یک از موضوعات تخصصی بازاریابی دیجیتال هم، کتابهای فراوانی وجود دارند (مثلاً کتابهای موبایل مارکتینگ یا کتابهای بازاریابی محتوا و استراتژی محتوا، خود دنیای بزرگی دارند).